“Serbia po rrezikon shumë dhe është e pamohueshme që po i jep vetes pikë negative. Cila mund të jetë arsyeja e vendimit të saj të zgjatur për të vendosur sanksione?”
Dushan Janjiq, drejtor i Forumit për Marrëdhënie Etnike thotë se ka vetëm një gjë. “Serbia nuk është e pavarur në raport me Rusinë. Udhëheqja serbe është nën kontrollin e udhëheqjes së Moskës”
Manovra dhe pasoja
I pyetur se sa hapësirë për manovrim i mbetet Serbisë – pas rezolutës së Parlamentit Evropian që vë në pikëpyetje ndihmën dhe shpenzimin e mëtejshëm të fondeve të para-anëtarësimit në BE pas vendosjes së sanksioneve kundër Rusisë – bashkëbiseduesi ynë përsërit se bëhet fjalë për kontrollin rus brenda Serbisë:
Kosova sigurisht që nuk është ai argument. Ose kontrolli nëpërmjet korrupsionit, ose përmes shantazhit dhe punës së inteligjencës shumë të sofistikuar për qendrat e pushtetit të Moskës, si ushtarake ashtu edhe civile, që kalon si nga qeveria ashtu edhe nga autoritetet më të larta. Është e qartë për të gjithë se Serbia është në sferën e interesit të Moskës dhe kjo ka pasur pasoja të gjera për Serbinë për dekada. Fakti që ata do të blejnë një ose dy muaj të vonesës dhe taktikave nuk i zgjidh problemet e Serbisë, por parashikon dekada problemesh të rënda – përfundon Janjiq.
Blerja e kohës
Janjiq thekson se është e qartë se Serbia po përpiqet të blejë kohë, duke përmendur si shembull deklaratën e kryeministres Ana Brnabić që bën thirrje për një harmonizim të politikës së jashtme dhe duke theksuar se kapitulli 31 për anëtarësimin në BE nuk është ende i hapur. Kjo është një çështje e rëndësishme nga pikëpamja e procesit të anëtarësimit.
Serbia nuk është e detyruar të vendosë sanksione derisa të hapet kapitulli 31, dhe ka konfuzion edhe nga ana e Komisionit Evropian – sepse ndërkohë, programi i anëtarësimit ka ndryshuar dhe tani po hapen grupime të tëra. Parlamenti Evropian nuk i njeh rregullat e BE-së ose nuk i respekton ato, ose po llogarisnin që Serbia të vendosë sanksione si Kosova, BeH dhe Mali i Zi, shpjegon Janjiq, duke thënë se nuk e di pse Serbisë i duhen edhe dy muaj.
Blerja e kohës nuk fiton asgjë, përveç justifikimit se opinioni publik – i cili është kthyer kundër Rusisë për shkak të propagandës së paturpshme të medias – duhet të përgatitet për vendosjen e sanksioneve. Por kjo propagandë ruse po forcohet, pasi dy javë më parë, portali rus RT filloi punën.
Asgjë nuk do të ndryshojë në muajin apo dy muajt e ardhshëm, dhe objektivisht Serbia vetëm po humbet kohë duke blerë kohë me këtë taktikë për Kosovën dhe sanksionet, beson Janjiq.
Ndihma e diskutueshme e BE-së
Udhëheqja serbe nuk u shqetësua nga fakti, i cituar nga PE, se ndihma e BE-së, të cilën Serbia e përdor me bollëk, do të vihet në pikëpyetje nëse politika e saj e jashtme nuk është në përputhje me BE-në. Në vend të kësaj, publiku i kushtoi më shumë vëmendje deklaratës së ambasadorit rus në Serbi, Alexander Bochan-Harchenko, në të cilën ai njoftoi se Gazprom ishte i hapur për të rinegociuar me Serbinë nëse do të kishte nevojë edhe për sasi shtesë të gazit rus, dhe se çmimi për Serbinë ishte “shumë i ulët dhe shumë i favorshëm”. Megjithatë, ky çmim i gazit nuk dihet.
Fakti që BE-ja është donatori më i madh i Serbisë dhe i ka dhënë Serbisë pothuajse katër miliardë euro grante përmes projekteve të ndryshme është i diskutueshëm, si dhe fakti që falë fondeve të para-anëtarësimit, çdo vit në Serbi hyjnë nga 200 deri në 250 milionë euro. Në fakt Në fakt, nga vendet e rajonit, Serbia merr më shumë para evropiane, por kujt i intereson përderisa rubinetat nuk mbyllen.
Iniciativa e Partisë Liri dhe Drejtësi në Kuvendin e Serbisë për vendosjen e sanksioneve ndaj Rusisë ende nuk është dorëzuar para deputetëve. Borko Stefanoviç, nënkryetar i Parlamentit, i cili paraqiti nismën, tha se nëse nuk vendosen sanksione, Serbia është në rrezik real të vendosë më shumë se dhjetë mijë kompani në një situatë të vështirë, e cila automatikisht vë në rrezik 300 mijë punëtorët që punojnë në Kompanitë e BE-së, si dhe tregtia me BE-në, e cila tani përbën 60% të tregtisë totale të jashtme të Serbisë. Çfarë është ” nën tavolinë”: Sa serioze dhe e arritshme është rezoluta e PE, pasi ajo nuk i detyron vendet anëtare ta ndjekin me përpikëri, por edhe vendosja e sanksioneve kundër Rusisë “nuk do ta rrezikonte Rusinë, ato do të ishin të një shkalle modeste.”, tha Stefanoviq.
Janjiq tha se ka kuptim që të zgjerohen sanksionet vetëm gjatë festave të Vitit të Ri.
Ndoshta Serbia do të arrijë diçka në atë një muaj e gjysmë apo dy, nuk e di, ndoshta ka diçka “nën tavolinë”, por objektivisht do të duhet të përdorë sanksione ose do të ngrihet një çështje më serioze, që është hapja e kllastereve të mundshme në të ardhmen për Serbinë – thotë Janjiq.
Kurthe
Nuk besoj se kanë rënë në grackën e mënyrës së të menduarit të Sllobodan Millosheviçit – se Rusia do të fitojë befas ose se do të ketë përçarje në BE. Kjo nuk do të ndodhë, lufta do të vazhdojë, Rusia nuk do të fitojë. Në këtë kuptim, ata duhet të blejnë 20 vjet, jo një muaj, dy ose tre, për aq kohë sa zgjat konfuzioni për kllasterin. Me këtë qëndrim ata po e ekspozojnë vendin në pika negative politike në sytë e atyre që duhet të vendosin për anëtarësimin e Serbisë në BE- thotë Janjiq./Pobjeda
