Preshevë, 13 maj -Jemi deshmitar se shiptaret me vite te tera u qujaten “siptari” në periudhen e diktatorit te fundit evropian Miloshevicit, kur Kosova ishte nen okupin serb. Në mediat serbe nuk mund të kalojë një javë që të mos lexosh termin “šiptar”. Gazetarët serbë zgjedhin këtë fjalë për të ofenduar një komb të tërë.
Në shkrimet e tyre «šiptari» janë fajtorë për gjithçka. Është një fjalë fyese, një fjalë me të cilën gazetarët dhe politikanët serbë, jo vetëm ata nacionalistë, duan t’i nënçmojnë shqiptarët, t’i përshkruajnë si “racë e ulët”.
Por mos te harrojme se edhe shqiptaret ndoshta jo për t’i fyer serbetr, por sipas shqiptareve serbet e Kosovës jane “shkije” kurse at ne Serbi jane “serbe”. Analistet deh hiosrianet kane shpjeguar për agjencine e lajmeve “Presheva jonë” se “Shkije” jane serbet e Kosovës sepse ata kane ardhur, jane shkyer, nga Serbia dhe jane instaluar ne Kosovë. Sikur serbet qe kane ardhur, ja ne shkyer nga Rusia ne Serbi. Madje sipas hisotrianëve kosvar serbert e keqinj quhet “shkie” kurse ata te miret (te ndershem) quhen serbe
Hamëz Jashari: Nuk ka dialog me shkije, gjithmonë janë kanë të pabesë
Etnofolizmi, është emri ofendues që i drejtohet një kombi, ose një përkatësie nga një përkatësi tjetër. P.sh. nga sllavët (serbët dhe maqedonët) përdoret fjala “šiptar”. Shqiptarët përdorin emrin fyes për serbët dhe malazezët: “Shka”, Shkije (Gegë), Shqah dhe Shqeh (Toskë). Fjhalen “shkije” e kemi hasur edhe ne literature te huaj (En entendant mon père bavarder avec ses amis, je comprenais, peu à peu, pourquoi nous avions émigré : «Shkijet po na therrin ! » (« Les shkije (serbes) nous poignardent ! ») shkruan agjencia e lajmeve “Presheva jonë”
Një e vertetë e madhe historike dhe e pamohuar përkundër spekulimve të mëdha historike është se Rusia dhe Otomanët i krijuan Serbinë, Malin e Zi dhe Greqinë nga “shkijet “ tanë. Sot e kam fjalën vetëm për krijimin e shteti serb. Madje sipas hisotrianëve kosvar serbert e keqinj quhet “shkie” kurse ata te miret (te ndershem) quhen serbe. Psh sipas ytre “sdhkije” njihen serbet e keqinje qe bene krime , masakra e dhumeve mbi shiptzaret e Kosovës. Hamëz Jashari dite me pare tha se “Nuk ka dialog me shkije, gjithmonë janë kanë të pabesë”
Sikur autoritetet e Kosovës në adresimin zyrtar për serbët të përdornin termin fyes “shkije” ashtu siç bëri Marko Gjuriqi, drejtor i të ashtuquajturës Zyrë për Kosovës duke i quajtur shqiptarët me termin fyes “shiptari”, te Beogradi kjo do të nxiste reagime negative.
Shtrohet pyetja, si do të reagonte Boegrdai zyrtar sikur edhe mediat shqiptare dhe institucionet e Kosovës në adresimin zyrtar serbët do t’i quanin “shkije” që në gjuhën shqipe është termi fyes për serbët.
“Shqiptar dhe shqa. Histori popujsh përmes dy emrave etnikë” quhet libri shkencor nga autori Bardhyl Demirajt , libyer ky i pasuruar me një studim të ri etnolinguistik. Autori aty studion emrin shqa me të cilin shqiptarët kanë emërtuar fqinjët sllavë qysh nga kontaktet e para me ta e deri në kohën tonë, kur ky emër ka mbetur tashmë në përdorim të ngushtë krahinor e madje nuk është përfshirë as në fjalorët e shqipes së sotme.
Vepra ne fjale sjellë një material të përmbledhur dokumentar dhe të dhënat dialektore rreth përhapjes dhe përdorimit të këtij emri etnik, së bashku me çerdhen e tij leksikore në të gjitha trevat e shqipes si fjala Shkje për serbet eshte përdorur si shkla (arbërishte e Greqisë, e Italisë, e Ukrainës), ndersa shkjâ (geg. veriore), shqa (geg. jugore, tosk.)
Një aspekt i rëndësishëm i studimit është edhe hetimi i prejardhjes së fjalës, nëse është huazim nga greqishtja bizantine (Miklosich) apo latinishtja mesjetare (Meyer), ku mbështetet teza e latinishtes, edhe me një argument të ri të ndërtimit të trajtës së femërores së fjalës (shkinë, shqinë, shqirë, shklirë “sllave”) nga një bazë paradialektore e cila nuk mund të shpjegohet veçse si huazim nga latinishtja.
Pas reagimeve te “Presheva Jonë”, Reportres sans Froniteres dhe IFJ nga Brukseli, një gjykate e Beogradit e pranon: “Šiptari”- fjalë fyese. Nisin dënimet ndaj gazetave serbe por edne jo edhe ndaj poltikajve serbe
Duke u nisur nga kjo situatë “Presheva jonë”, media e veteme në gjuhën shqipe në Luginën e Preshevës në bashkëpunim me AJASE dhe Reporters sans Fronitieres deh IFJ ngriten zërin lart deri në Bruksel dhe Vjenë duke kërkuar të ndalet zhargoni fyes i mediave serbe si në kohën e Milosheviçit kundër shqiptarëve.
Pas nje ser reagimesh te “Presheva Jonë” ne OSBE dhe Bruksel, Serbia dorëzohet, gjykata e Beogradit e pranon: “Šiptari”- fjalë fyese. Nisin dënimet ndaj gazetave serbe, por jo edhe ndaj politikajve ne Beograd ne qeverine serbe.
Gjithashtu, për të thirrur një serb “Šiptar”, sipas qendrimeve të gjykatës, është i njëjtë me atë që shënon dikë që lufton kundër interesit kombëtar (“Termin “Šiptar” se smatra politički nekorektnim i uvredljivim sadržajem u srpskom jeziku za pripadnike albanske nacionalnosti. Takođe, nazvati nekog Srbina “Šiptarom”, prema stavu suda, isto je kao i označiti nekog ko se bori protiv nacionalnog interesa”)
Sipas agjencise se lajmeve “Presheva jonë” urrejtja e serbeve ndaj shqiptareve vazhdon fatkeqesisht edhe ne mediat serbe edhe ate para hundeve te OSBE-së ne Beograd.?! Serbia si mud te korrigjoj kufriin me Kosoven, kur ajo s’eshte ne gjendje te korrgjoj gjuhen poshteruese ndaj shqiptareve?!
Sipas AJASE dhe gazetareve shqiptare nga Presheva “fjalori i urrejtjes dhe i fyerjeve i takon së kaluarës. Gjuha fyese nga koha e diktatorit serb Millosheviç si “Siptari” duhet të hiqet nga mediat serbe, ndryshe nuk i bën mirë vetë Serbisë, e cila po bëhet gati t’i bashkëngjitet familjes së madhe Evropiane, BE-së”.
