EKSKLUZIVE për “Presheva Jonë” flet avokati i njohur zviceran Dr. Guénaël Mettraux, njeherit ekspertë i së drejtës penale ndërkombëtare .
METTRAUX: Imazhi dhe kredibilitetii i TPI-së mbrohet me rastin e Ramush Haradinajt, nëse ai lirohet dhe i kthehet familjes dhe Kosovës të cilët kanë nevojë sot më së shumti se kurrë..Shprehet për agbjencinë informative “Presheva jonë” avokati i njohur zvciern, njëherët ekspert i së drejtës penale ndërkombëtare, bashkëpunëtor i Gjakatës ndërkombëtare.
Gjenevë/UNO, 13 tetor/ AIK-Presheva Jonë
Me seli në Hagë të Holandës OKB themeloi (maj 1993) TPI-në përish-Jugosllavinë e cila deri tash ka arwestuar duzke ngritur aktakuza kundër më shumë se 160 personanaliteve politike dhe ushtarake që morën ndrejtëpërsëdrjti apo I prinë konliktit në ish-Jugosllavi. Në aktakuzat e Tribunalit trajtohen krimet e kryera nga viti 1991 deri në vitin 2001 kundër personave me përkatësi të ndryshme etnike nga Kroacia, Bosnja dhe Hercegovina, Serbia, Kosova dhe ish-Republika Jugosllave e Maqedonisë. Më se 60 individë janë dënuar për krimet e tyre dhe aktualisht më shumë se 40 të tjerë janë në shkallë të ndryshme të procedurave gjyqësore të Tribunalit.
Siq e dime ne zviceranët janë aktiv në Gjykatën Penale Ndërkombëtare për ish Jugosllavinë (ICTY). Ish.prokurorja e Konfederatës, Carla del Ponte, ishte njëra nga ta, si kryeprokurore për krimet e luftës në ish-Jugosllavi 1999-2007. Dr.Guénaël Mettraux, është një emër tjetër I njohur I TPI-se, është ky ekspert me emër në Zviceran i së drejtësisë penale ndërkombëtare alarmon rrezikun se gjithnjë emë shumë po instrumentalizohet Gkakta ndërkombëatre e hagës, cka cështja e besueshmërisë është vënë në dilema.
Eksperti zvcieran i së drejtës penale ndërkombëtare dr.Guénaël Mettraux i në TPI kishte filluar misonin e tij si këshilltar ligjor për gjyqtarët, përpara se t’i bashkohej ekipit të mbrojtjes. Si i tillë, ai mori një nga pafajësisë së parë gjyqësore të mëdha. Pra rolin e TPI-së për gajtë ketyre dy decenive, kriminlët nga ballkani dhe pzecenca e ish-kryemisntirti të Kosovës Ramush Haradinajt në Hagë, raporti I Dick marty… janë këto vetem disa nga cështjet të cilat i prekëm bashkarisht me ekspertin e njohur zviceran të së drejtës ndërkombëtare dr. Guénaël Mettraux gjetë inetrvistës për agjencinë informative “Presheva Jonë”.
Presheva Jonë : Z.Montreaux, siq e dini këtyre ditëve bëhen njëzet vjet nga ekistimi i TPI-së. Mendoni se kjo gjykatë kundër kriminlevë të luftë snë ish-Jugosllavi ja ka arritur qëllimit, misionit të vet ?
Dr. Guénaël Mettraux: Mvaret se në cfarë aspekti, nëse nismei nga ai për procese penale, munxd të themi se ja ka arritur, meqë janë arresdtuar dhe aktsraduar gati gjthtë të akuzuarit e TPI-së në Hagë. Nëse, tash flasim se ja ka arritur qëllimit për të vënë paqen në rajon, për ketë jam spekptik, sespe në ballkan ende përdoren nga shumë liderë të cilët përdorin apo vazhdon poltikat e paraardhësve të tyre të cilët ose janë dënuar ose janë në proces e sipër të denimit. Njëzet vjet më parë, revoltat në Kosovë, pastaj me shkëputjen e Sllovenisë dhe Kroacisë shënoi fillimin e rënies së Jugosllavisë. Çmenduri nacionaliste dhe lakmia e pushtetit nga politikanët çoi në luftën e përgjakshme që ne e dimë. Pasojat janë ende të ndjeshme. Kosova është një prej zonave më të rëndësishme të krimeve hetuar prej Tribunalit. Konflikti I atjeshëm në vitet 1998-1999 ndodhi një farë kohe pas themelimit të Tribunalit dhe Tribunali mundi të reagonte menjëherë pas raporteve se në atë territor po kryheshin krime masive. Më 24 maj 1999 gjatë konfliktit një gjykatës i Tribunalit konfirmoi aktakuzën e paraqitur nga Prokurorja kundër Presidentit të atëhershëm të Jugosllavisë, Sllobodan MIlosheviq. Aktakuza ishte historike sepse ai ishte shef i kësaj band ekriminelësh dhe eshtë hera e parë që një kryetar shteti në detyrë u akuzua zyrtarisht nga një gjykatë ndërkombëtare për krime lufte. Në Aktakuzë u akuzuan gjithashtu katër prej drejtuesve më të lartë politikë, policorë dhe ushtarakë jugosllavë dhe serbë: Presidenti i Serbisë Milan Milutinoviq, Zëvendëskryeministri jugosllav, Nikolla Shainoviq, Shefi I Shtabit të Ushtrisë, Dragolub Ojdaniq dhe Ministri I Brendshëm serb Vllajko Stojilkoviq. Arrestimi i diktatorit serb Milloshevic si dhe i gjithë atyre kriminelëve mbi 160 sish të kërkuar të luftës këto njëzet vjetët e fundit, bashkë me Ratko Mlladiç dhe Goran Haxhiç të arrestuan gajhtë ektij viti në Serbi dhe të dërguar në Hagë..lirisht mund të thueht se janë sukseset më të mëdha të TPI-së…
Presheva Jonë : Para ca ditësh në Beograd u gjend kryeprokurori i TPI-së z.Barmetz sigurisht për të inkuarjuar lideret e atjeshëm për të bashkëpunuar me këtë gjykatë ndërkombëatre. Si e vlerësoni kët bashkëpunim mes Beogrdit dhe Hagës dhe mendoi se për anëtarësimin e saj mvaret edhe nga ky bashkëpunim apo lidhur me Kosovën ?
Dr. Guénaël Mettraux: Ekzistimi apo zgjatja e funskionimit të TPI.së qe njëzet vjet flet qartë se kjo gjykatë ndërkombëtare ka pasur punë jo vetëm me kriminelet, por edhe me liderët e rajoneve të cilët të shumtën e hera gjendeshin në anëne kriminelëve të kërkuar nga TPI duke mbrojtuar apo strehuar ata, siq ishte rasti Kraxhagjicit apo Mlladicit në Serbi. Ndoshta jo kondcione nga Brukseli, por sigurisht Beogradi ka presion të mëdha rrerth Kosovës dhe bashkëpunimit me TPI-në për t’i hapur rrugën e Serbisë në BE. Ky bashkëpunim nëse ndodhë mes TPI-së dhe Beogradit nuk bëhet bash edhe aq me dëshirën e kësaj të fundit, sikur t’mos ishte kështu sigurisht edhe Miolosheviq apo kriminlët tjerë do të dorëzoheshin më herët e jo pas 15 e njezet vitesh. Kapja e Kraxhuiqt dhe Mladicit, transferi i të akuzuarve, bashkëpuni me TPI-në..të gjitha keto janë rezulatat nga presioni bërë mbi Serbinë nga ana e Hagës dhe Komunitetit ndërkombëtar.
Presheva Jonë : Kemi një përshtypje se viteve të fundit TPI nuk është sikur ai rtribuna
li i vitve të para, sepse duke sikur kjo gjykatë ështe »bërë si « Migro-s » hynë e dalin njerzit, të akuzuarit dhe ri- kthehen aty, sikur rasti i ish-kryeministrit të Kosovës Ramush Hardinaj. Si e komentoi rikthimin procesit kundër këtij lideti kosovarë ?
Dr. Guénaël Mettraux: Rasti me zotin Haradinaj është njjë rast papresidant dhe rast i parë në aferën e gjykataye ndërkombëtare që të ndodhë ashtu që një person të lirohet njëherë i pafajshëm e dikur ai ftohet sërish për të ri vazhduar procesin. Me këtë rast më shumë këtu është humbës imazhi i TPI-së se sa vet i akuzuari nga kjo gjykatë. Personalisht unë jam shumë i prekur edhe indinjuar me ketë rast, me shumë ndoshta për drejtiësinë ndërkombëtare dhe kredibilitetin e TPI-së, sepse një gjë tillë nuk mund t’i tolerohet një gjykate ndërkombëtare.
Presheva Jonë: Ju si bashkëpunëtor i TPI-së ekspert i së drejtës ndërkombëtare si e shfini përfundimin e këtij proceis kundër Ramush Haradinajt ?
Dr. Guénaël Mettraux: Unë mund të konstatoj se ai do të dalë i pastër sepse në instancën e parë të filluar në Më 5 mars të vitit 2007 nuk ka pasur asgjë justfikative që do të mund të dënohet z.Haradinaj. Don të thotë për denuar Ramush Haradinaj nevoitenn prova legjitime dhe të pranueshme. Pra, prokurori duhet të sjellë në tavolinë dëshmi dhe fakte më serioze dhe më bindëse për ta dënuar atë, cka nuk besoj në këtë se do t ia arrijë. Prandaj edhe ky proces i filluar në korrikun e vitit të kaluar do të përfundoj ashtu sikur kihste përfunduar ai pari në vitit 2007.. dmth zoti Haradinaj do të dal i pastër, sepse problemi i ri ardhjes së Haradinajt në Hagë është politikave ditore dhe si rezultat i presionit mbi dëshmitarët që justifikon në njëfarë mënyre procesin kundër tij. Unë besoj se procesi Haradinaj do të përfundoj ashtu siq e parashef ai vet i akuuari z.Haradinaj, jo vetëm pse ka avokatë të mirë , por pse konsideroj se është i pafajshëm ,siq është dekalruar edhe ai disa herë para trupit gjykues në Hagë.
Por, jam optimist se TPI nuk guxon dhe tolerojë të bien në grackën e këtyre manipulimve dhe lojrave politike sepse ven në pyetje kredibilietin e kësaj gjykate ndërkombëtare. Nëse do të dënohet Haradibnaj do të dënohet vetëmëm për sy të botës, që ja në Hagë duhet të ketë ndonjë shqiparë, sikur rasti i Halilolovicit i cili dënohet vetëm për shkak se në Hagë duhet të këtë edhe një musliman, për t ja bërë qejfin Serbisë. Kështu po ppëroiqet dikush rta dënojë edhe z.Haradinaj. por, unë personlisht, mendoj dhe nuk e besoj se TPI pranon të dënohet Ramush Haradinaj vetëm për të pasur në Hagë një shqiptzartë apo për hatër të Serbisë ?! Për fund do të thoja se imazhi dhe kredibiliteti i TPI-së mbrohet me rastin e Ramush Haradinajt, nëse ai lirohet dhe i kthehet familjes dhe Kosovës të cilët kanë nevojë sot më së shumti se kurrë…
Presheva Jonë : Po cfarë mund të na thoni lidhur me raportin e Dick Marty ?
Dr. Guénaël Mettraux: Sinqerisht nuk di cfarë t’ju them Martiyt, por më duket edhe këtu dicka më duket e trubullt aq me tepër kompremetuese po asht për gjyktën ndërkombëtare të Hagës. Dhe mu për këtë dhe nuk dua të flas lidhur me këtë raport. Por do të kisha shtuar se kjo na shtynë të mendojme se a thua duhet dënuar të gjithë njerzit faj e pa pafaj në emër të asaj se duhet dënuar të gjithë. Pra, ky element eshtë jo mirë, fatkeqësisht për TPI-në. Pra, për të hetuar krimet A, a duhet zhvilluar domosdo hetimet kundër atyre B. Pak më lartë ishte fjala për Serbinë, siq e dini ka shumë presion që të zhvillohen hetime dhe ndaj armiqve të Serbisë, dhe këta armiqtë shumë lehtë është për t’i gjetur, prta ai është z. Ramush Hartadniaj. Dhe porcesi kundër tij cili është symbol i urrjtej në Serbi dhe admirimit në Kosovë. Pra Haradinaj është viktimë e mapulimeve dhe presioneve të Serbisë, fatkeq është implikur edhe disa qarqe nga komuniteti ndërkombëtar, natrisht që mbajnë anën e Beogradit. Dhe lirirish mund të them se rasti i Haradinajt mund të jetë I i tillë që ai mund të përdoret, apo mund të jetë viktimë e lojrave politike në emër të asaj se duhet dënuar të gjithë apo në tilin unë për ty, ti për mua.
