Preshevë, 23 janar -Kryetari i Këshillit Kombëtar të Preshevës, Medvegjës dhe Bujanocit, Jonuz Musliu, ka mirëpritur propozimin e Kosovës akademik Rexhep Tchosya, i cili prezantoi idenë për shkëmbim territoresh mes Kosovës dhe Serbisë – në veri të Kosovës që të japin në këmbim të Luginës së Preshevës, shkruan gazeta serbe “Pravda” e cvia pe rehre t epare ne faqen e saj shiptaret nuk i quna me “siptari”, transmeton agjencia e lajmeve “Presheva Jonë”. (“…Predsednik Nacionalnog veća za Preševo, Medveđu i Bujanovac Jonuz Musliju, pozdravio je predlog kosovskog akademika Redžepa Ćosja, koji je izneo ideju za razmenu teritorija između Kosova i Srbije — Sever Kosova dati u zamenu za Preševsku dolinu.Musliju kaže da je to očekivano, jer, kako navodi, Albanci na jugu Srbije, ili kako on to naziva „Istočno Kosovo”)
Musliu thotë se kjo pritet për shkak se, siç thotë ai, shqiptarët në jug të Serbisë, ose atë që ai e quajti “Kosova Lindore”, si dhe të jetojnë nën Millosheviqin. Ai thotë se ka pritur 17 vjet që nga lufta, për të zgjidhur problemet e shqiptarëve, por kjo nuk ndodhi.
“Kutia e Pandorës është tashmë e hapur në Bosnje, dhe ne shohim se është koha për të shkuar mbrapa çdo gur në vendin e saj. Serbia është e njëjtë për ne si në kohën e Millosheviqit! Unë nuk shoh një zhvendosje drejt e mirë. Ky është hapi i parë, dhe ne do të shohim. Bisedoni me Prishtinën, Tiranë … Të drejtat e qeverisë së Kosovës. Ne nuk e dimë nëse Beogradi ka vullnetin, por kjo është normale. Ne nuk ka kërkuar shkëmbimin e territorit, por për të bashkuar. Kjo është East Kosovë – Qytetarët e Preshevës, Bujanocit dhe Medvegjës janë për vitin 1958 të gjitha janë të regjistruara në Kosovë, kur ai aneksoi Luginën e Preshevës në favor të Serbisë, pa pëlqimin e qytetarëve të saj..” të saktësisht Musliu.
A është kjo vetëm “retorikë të ashpër” apo hyrje në konflikte të reja, është e vështirë të vlerësohet, por nuk duhet harruar se shqiptarët në jug të Serbisë kanë kërkuar në mënyrë të përsëritur për të qenë pjesë e negociatave të Brukselit, por edhe se ata formuan komunitetin shqiptar të komunave, si një alternativë për të Bashkësisë së komunave serbe në Kosovë.
Drejtori i Trupit Koordinues për Serbinë Jugore Zoran Stankoviç argumenton se situata në jug është e qëndrueshme dhe se nuk ka hedhje përveç deklaratave individuale të cilat kanë për qëllim të sjellë vetëm reagim të caktuar.
– Mendoj se qeveria të kontrollojë situatën në këtë pjesë të territorit dhe se nuk ka shenja të vërteta që mund të ndodhë diçka e papritur. Në mënyrë për të shmangur atë, por ka pasur më parë nga Prishtina dhe Tirana, vetëm për qëllime të manipulimit mediatik dhe spekulime. Mendime të tilla nuk janë të justifikuara nuk është gjendja reale në terren, ose në çdo formë. Ata nuk janë objekt i ndonjë diskutimi, dhe për këtë arsye kjo është diçka që i ka mbështetur vetëm dëshirat e disa njerëzve të shquhen dhe për të ndarë diçka që është e rëndësishme për ta që të jetë në të shkruar dhe të folur – thotë Stankoviq.
Në pyetjen se si dhe nëse konfliktet e mundshme në jug të Serbisë, ish-drejtor i VBA Major General Momir Stojanoviq satelit artificial shpjegon se ideja e paralelizmit rreth Luginën e Preshevës dhe shqiptarët e veriut të Kosovës nuk është ide e shërbimeve më shumë të huaj.
– As shqiptarët kanë kapacitet në jug të Serbisë qendrore, as gjetjet aktuale sugjerojnë se ata janë të aftë dhe në gjendje të bëjë diçka në mënyrë drastike të rrezikojë paqen dhe stabilitetin në këtë pjesë të vendit. Ata nuk janë të udhëzuar nga të efektshëm të institucioneve të përkohshme të Kosovës, dhe kjo është një ekuilibër në mes të veriut të Kosovës dhe Luginës së Preshevës. Kjo është një tezë e vjetër e cila ka krijuar një qendra të energjisë së jashtme që kanë të bëjnë me Kosovën, dhe kjo nuk është një shpikje e shqiptarëve – thotë Stojanoviq.
Ai sqaron se ata janë dëshmitarë për shkak të faktit se për shkak të përbërjes etnike të Kosovës nuk mund të kontrollojë veriun e Kosovës dhe se çdo kompensim është e papranueshme për Serbinë.
– Sa i përket kompleksitetit të situatës në kohët përpara nesh, kohë më parë kam thënë se ne në Ballkanin Perëndimor është situatat më komplekse në territorin e Maqedonisë. Në këtë kontekst, është e mundur për të komplikojë krizën, është se ka një derdhje-mbi problemet me territorin e Maqedonisë – shton ai.
Një njeri ide e të cilit u takua me miratim në akademikut Rexhep Musliu Tchosya, historiani i letërsisë, kritiku, shkrimtari, dramaturgu, ish-drejtor Instituti Albanologjik dhe një anëtar i Akademisë së Shkencave të Kosovës. Me Ibrahim Rugova dhe Adem Demaçi krahasime më me ndikim në mesin e shqiptarëve në Kosovë. Ai është parë shpesh si “babai i kombit” për shkak të funksionimit të saj në kulturën dhe qëndrimin e fortë nacionalist. Qosaj tha se mënyra e vetme për të arritur zgjidhje të përhershme shkëmbim territorial me Serbinë.
– Problemi i Serbisë mund të zgjidhet duke i ndarë në pjesën veriore të Kosovës, dhe Kosova u bashkuar me Luginën e Preshevës. Kjo nuk është e lehtë dhe nuk mund të besoj se Serbia nuk do të jetë e lehtë për të rënë dakord. Por kjo është një koncept që duhet të ketë para – tha ai.
