Preshevë, 7 gusht -Romët “nuk trajtohen si të njeriut”, tjote Florim Masurica, nje perfaqeues i keitjkomuniteti ne Kosovë i cili kërkon drejtësi për djalin e ti me aftësi të kufizuara i cili eshte viktime e “helimeve nga plumbi” në kampet OKB-së ki ishtin vendosën ata pas luftës ne Kosovë, njfotn agjencia e lajmeve “Presheva Jonë” duke ju referuar nje raportui konfedencial.
Kombeve të Bashkuara te shtesuara me kaèpmet e UNMIUK-ut
Te helmuar ne kohen e apsluftës gjatë qëndrimit të tyre të zgjatur në kampet e ndotura të OKB-së, romët kërkojnë drejtësi.
Gjate terhqsje se forcave serbe ne Koasover u la pasojat e medha jo vetem tek shqiptaret por edhe tek romet. Por jo edhe tek te gjithë. Në sytë e rebelimit shqiptar kosovar, romët ishin fajtorë për bashkëpunim me serbët gjatë këtij konflikti përfundimtar në ish Jugosllavi (1998-99), thuhet ne vazhdim te keitj raporti, duke shtuar se romet duke ikur nga “diskriminimi” (revanshi) shqiptar ata u diskriminuan (helmuan) në një kamp te UNMIK-ut?! Ky ishte rasti në Mahallë, në komunën e Mitrovicës (veri). Rreth 600 banorë të saj ishin strehuar nga misoni i OKb-së (UNMIK) në gjashtë kampe pranë një kompleksi çeliku, të pavetëdijshëm për frymëmarrjen e ajrit të helmuar dhe tokën e shkaktuar nga kontaminimi i plumbit dhe produkteve toksike.
Në Zitkovac, grumbujt e mbeturinave industriale ende mbeten në tokë. “Pluhuri ipluimbit mbuloi kampin sapo u vendosëm qe merrej vesh edhe nag era dhe frymarrja jone e dobët “, kujton Veli Jashari (58:) “Djali im lindi me aftësi të kufizuara, këmbët e tij u paralizuan”, rrefen me lot ner sy babai i ketij djaloshi rom.
Në karrocë, 16 vjeçari Jetullah shikon fëmijë të tjerë që luajnë. “Ne ishim të ekspozuar ndaj helmimit me plumb kur ishim në Zitkovac”, tha Veli Jashari, i cili thotë se biri i tij i dytë, Sejdullah, pesë vjeç, është gjithashtu i paralizuar.
65 vjeçari Bajram Babaj, thotë se nuk ka “asnjë anëtarë të familjes që nuk ka qenë viktimë e plumbit. Nuk jam unë që them, por janë edhe mjekët tze cilet kane testuar gjakun..”
Organizatat e të drejtave të njeriut u shqetësuan në vitin 2005 rreth simptomave tek fëmijët: mishrat e zeza, dhimbjet e kokës, vështirësitë në mësim, konvulsione, tension të lartë etj.
Iniciativa e shefit te OKB-së Antonio Guterres per romet e Kosoves pas helmimit…
Misioni i OKB-së në Kosovë (UNMIK) pastaj evakuoi kampet, të planifikuara fillimisht për të kaluar 45 ditë. Por pas gjashtë vjetësh ishte tepër vonë. Pasi të jetë i pranishëm në sistemin e gjakut, plumbi vazhdon me shkatërrime për vite të tëra, kane konstatuar mjekët kosovar. Në korrik të vitit 2006 një panel ekspertësh të emëruar nga OKB pas ankesës së 138 romëve konkludoi se zgjidhja e të gjithë këtyre personave në këto kampe higjienike kishte shkelur të drejtën e tyre “për të jetuar pa trajtim çnjerëzor dhe degradues”. Artan Bajrami, 36 vjeç, thotë se “kurrë” nuk do të kishte “dhënë pëlqimin e tij për të shkuar në një kamp” nëse ai e kishte njohur “rrezikun që po priste”. I lindur në një nga këto kampe, djali i tij 15-vjeçar u vendos për shkak të një keqinformimi.
Djali im Erduan Masurica 16 vjeç qe me s eshte i vogle, ka ngecur mbarapa me mend dhe ai tash ne këtë moshë te rritur luan vetëm me fëmijët e vegjël..”, thotë nëna e tij Elhamja, 33 vjeçe. Ajo lindi në kampin e Cesmin Lug. Udhëheqja e gjakut të tij “sulmoi trurin, kockat, organet e fëmijës tim” ka phuar ajo.
Grupi i ekspertëve i kërkoi OKB-së të jepte pëlqimin për të paraqitur një “apologji publike”. Sekretari i Përgjithshëm i saj Antonio Guterres ishte i kënaqur për të shprehur “keqardhjen e thellë të Organizatës (OKB) për vuajtjet e tepruara”. Si një masë e jashtëzakonshme ai ka vendosur të ngrejë një fond financiar për romët në Mitrovicë.
Në sytë e Kujtim Pacaku, një ish-deputet i Romëve, është “imorale për të kompensuar dëmet masive vetëm me para”. “Ne kemi nevojë për një hetim dhe vendosjen e përgjegjësive” për të dërguar “një mesazh për të gjithë: ne nuk mund t’i trajtojmë njerëzit si kjo vetëm për shkak se ne jemi romë”. Nuk është bërë regjistrimi i plotë i viktimave. Ajo që romët e konsiderojnë si dëshmi të mëtejshme të diskriminimit.
Në qershor, Human Rights Watch (HRW) tha se “refuzimi i OKB-së për të pranuar përgjegjësinë fajësoi aftësinë e tij për të ushtruar presion mbi qeveritë lidhur me shkeljet e tyre të të drejtave të njeriut”. Ndihma ndërkombëtare ndihmoi në ndërtimin e shtëpive në Mahallë. Por përveç papunësisë dhe varfërisë që ndajnë romët e Ballkanit, Mitrovica ka udhëhequr.
“Nuk është më Mahala e Romëve. Është një lagje e tere e helmuar nga plumbi..” rebelohet Bajram Babajboks. “Unë ëndërroj të mbaj një ditë në këmbët e mia, dua të jem si të tjerët, dua të shkoj në shkollë”, thone romet nga Kosova.
