Sistemi i funksionimit të shtetit zviceran dallon pothuajse nga të gjitha shtetet e tjera të Evropës si në sistemin federal, në përdorimin e gjuhëve, përdorimin e fesë dhe në integrimin e popujve të tjerë. Këto njohuri për këtë shtet kanë pasur mundësi t’i dëgjojnë studentët e Kosovës në kuadër të Institutit për Studime Politike dhe Evropiane gjatë konferencës me titull “Zvicra si model i bashkëjetesës multi-etnike”, ku ligjërues ishte ambasadori zviceran në Kosovë, Lukas Berlinger.

Duke hyrë në historinë e themelimit të Zvicrës, ambasadori Berlinger përmendi faktin se kur është krijuar ky shtet në shekullin e XIX si një konfederatë, ka qenë një koncept shumë përjashtues, sepse nacionalizmi në shekullin XIX ka mbizotëruar në krejt Evropën me pasojat negative të cilat tani dihen.

Ai tha se koncepti zviceran edhe sot në shumë vende është përjashtues, porse Zvicra si një komb i vullnetit, tani mund të merret si model nga shtetet e tjera si mundësi e mirë për të pasur përparim të gjithëmbarshëm, sidomos si

shembull i bashkëjetesës multi-entike.

“Zvicra ekziston sepse dëshiron të ekzistojë. Eshtë model për shtetet e tjera, një model që të kopjohet dhe kjo mbetet që të shihet. Ju them se Zvicra është shembulli i bashkëjetesës multie-tnike. Nuk jam i sigurt, por besoj se shumica e të gjitha shteteve në mbarë botën janë multi-etnike apo multikulturore, por sistemet politike nuk janë gjithmonë ideale për të menaxhuar këtë situatë. Për këtë arsye situata apo rasti i Zvicrës është mjaft interesant”, ka thënë ai.

Ambasadori Lukas Berlinger duke përmendur aspekte të ndryshme të funksionimit të shtetit zviceran që nga viti 1848, tha se në fillim Zvicra ka pasur një qeveri të dobët që kishte mbikëqyrje vetëm në dogana dhe ushtria ka qenë e ndarë në kantone.

Por ai tha se tani Zvicra ka federalizmin me rregulla strikte dhe të gjitha autoritetet janë të rezervuara për kantonet, përveç nëse ato në mënyrë eksplicite ju kanë dhënë qeverisë qendrore që është një sistem mjaft i ngjashëm me SHBA-në.

Berlinger tha se kantonet në Zvicër mbajnë ende autoritetet në polici në drejtësi dhe arsim, që është kruciale në këtë sistem, sepse ata mbajnë edhe autoritetin e financimit dhe të tatimeve. Ai sqaroi se në Zvicër kantonet financojnë nivelin qendror dhe jo siç ndodh në shtetet e tjera anasjelltas.

“Ju në Zvicër i paguani një pjesë të madhe të tatimeve komunës dhe kantonit dhe jo qeverisë qendrore. Nuk është anasjelltas që qeveria qendrore t’i shpërndaj komunave, por qeveria mund t’i merr tatimet nga kantonet. Ky është një dallim shumë i madh me shtetet e tjera të centralizuara”, ka thënë ai.

Për më tepër shteti ambasadori zviceran përmendur edhe faktin se Zvicra ka integruar edhe shumë të huajt edhe pse në shumicën e vendeve ata nuk kanë të drejtën e votës. Ndryshe ky shtet ka 25 kantone, ku 70 për qind flasin gjuhën gjermane, 25 për qind gjuhën frënge dhe 4 për qind gjuhën italiane dhe vetëm 1 për qind gjuhët e tjera.

SHPËRNDAJE